470 Dünýä degişli hiç bir zadyň namaz okaýan imanly kişini meşgul etmeli däldigi hakda. Metjitde oturanlaryň eginleriniň üstünden aşyp we jemagat saplaryny bölüp, eýläk-beýläk ýöremegiň (tehattyýy-rikab) gadagandygy hakda

Başy » JEMAGAT NAMAZY WE NAMAZA DURMAK KITABY » 470 Dünýä degişli hiç bir zadyň namaz okaýan imanly kişini meşgul etmeli däldigi hakda. Metjitde oturanlaryň eginleriniň üstünden aşyp we jemagat saplaryny bölüp, eýläk-beýläk ýöremegiň (tehattyýy-rikab) gadagandygy hakda

     عَنْ عُقْبَةَ رَضِي الله عَنْهُ قالَ: صَلَّيتُ وَرَاءَ النَّبِيِّ صَلَّى الله عَلَيْهِ وسَلَّمَ بالْمَدِيِنَةِ الْعَصْرَ ، فَسَلَّمَ ثُمَّ قَامَ مُسْرِعًا يتَخَطَّى رِقابَ النَّاسِ إلَى بَعْضِ حُجَرِ نِسَائِهِ ، فَفَزِعَ النَّاسُ مِنْ سُرْعَتِهِ ، فَخَرَجَ عَلَيهِمْ ، فَرَأَى أَنّهُمْ عَجِبُوا مِنْ   سُرْعَتِهِ ، فَقَالَ: ( ذَكَرْتُ شَيئًا مِنْ تِبْرٍ عِنْدَنَا فَكَرِهْتُ أَنْ يحْبِسَنِي ، فَأَمَرْتُ بِقِسْمَتِهِ ).

 

       Ukba (ibn Harys)1(r.a.) şeýle diýipdir: «Bir gezek Medinede Allahyň Resulynyň (s.a.w.) yzynda durup, ikindi namazyny okapdym. Allahyň Resuly (s.a.w.) salam berdi. Soňra ýerinden galkyp, howluga-howluga we jemagatyň eginleriniň üstünden aşybrak2öz nikaly aýallaryna degişli hüjreleriň birine girip gitdi. Adamlar onuň bu bolşundan gorkdular3. Biraz wagtdan soň ol jemagatyň ýanyna çykdy we öz bolşunaadamlaryň aňk-taňk bolanlaryny göreninden soň: «Namaz okap durkam bizde biraz altyn bardygy ýadyma düşdi4. Onuň maňa päsgel bermegini islemedim-de5, dagytmaklaryny emr etmäge gitdim»diýdi».

 

1Ebu Sirweaýa-da Ebu Seruwa Ukba ibn Harys KuraýyşyNöwfeli (r.a.) Mekge boýun egdirilen güni (Aýnynyň beýan eden rowaýatyna görä, ondan ozal) yslam dinine giren hormatly adamlaryň biridir. Ol Bedir söweşinden soň müşrükleriňýanamalaryna uçrap, iň soňunda Mekgäniň golaýyndaky Tenimde şehitlik jamyny noş eden Hubeýpibn Adyý Ensary Ewsiniň (r.a.) öldürilmegine gatnaşanlaryň biridir. Bu ýerde: «Gatnaşanlaryň biri» diýilmeginiň öz sebäbi bar. Hubeýbi Ebu Seruwanyň öldürendigi bilen hemmeler ylalaşýanhem bolsalar, «Ebu Seruwanyň» Ukba ibn Harysyňmyýa-da onuň doganynyň künýesidigi barada jedel ýüze çykypdyr. Her näme-de bolsa, Hubeýpýaly bir kämil möminiň öldürilmegi Allahyň öňünde uly jenaýatdyr. Ýöne: «Yslam özünden öň ýüze çykan günäleriň hökümini ýatyrar» diýen kada laýyklykda, öldürilen bilen öldüreniň ikisi hem jenneti bolup biler.

2Metjitde oturanlaryň eginleriniň üstünden aşyp we jemagat saplaryny ýaryp eýläk-beýläk ýöremek şerigatyň gadagan eden zatlarynyň biridir. Ýöne yzky saplarda oturyp, öňdäki saplarda boş ýer goýanlaryň diniň özleri üçin zerur hasaplan zadyndan, ýagny ilki öň saplary doldurmak höküminden öz islegleri bilen ýüz öwürmekleri sebäpli, başky saplary doldurmak üçin,oturanlaryň eginlerinden aşyp, öňe süýşmäge rugsat berilýänligi-hä berilýänligi, eýsem,beýle etmek sogapdyrhem. Şonuň ýaly-da,burun ganamagy, täretiňi täzelemek zerurlygy ýaly bir zerurlyk ýa-da möhüm işýüze çykanda, jemagatyň biragzasy, aýratynhemymam üçin (bu hadysy-şeribiň delil tutulmagy bilen) metjitde oturanlaryň eginleriniň üstünden aşyp we jemagat saplaryny ýaryp, eýläk-beýläk ýöremek gadagan däldir.

3Hormatly sahabalaryň Allahyň Resulynyň (s.a.w.) bu bolşundan gorkmaklary örän tebigydy. Olar Allahyň Resulynda(s.a.w.) öň gabat gelmedik bir üýtgeşikligi gören ýagdaýlarynda,bir erbet zat inäýdimikä diýip mydama gorkardylar.

4Bu namazyň içinde namaza degişli bolmadyk bir zady aňlamak bilen namazyň bozulmajakdygyny görkezýär. 127-nji hadysyň düşündirişlerine-de seret.

5Bu ýerde Allahyň Resuly (s.a.w.) Allahü tagala bütin durky bilen sygynmagyna şol altynlary ýatlamagynyň päsgel bermezliginiň aladasyny edýär. Ol«Nur» süresiniň 37-nji aýatyndaky: رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ«Ryjälün lä tülhiýhim tijäretün we lä beýgun an zikrillähi we ikaamissaläti we iýtääää-izzekäti» (golaý manyasy: «Olar Allany ýatlamaklaryna, namaz okamaklaryna we zekat bermeklerine söwdanyňhem, alyş-berşiňhem päsgel bermedik adamlarydyr») diýen mukaddes sözlerde-de aňladylyşyna görä, hiç bir zady Allahy ýatlamakdan öňe geçirmeýän berk imanly adamlaryň serdaryka,onuň bular ýaly ynjalyksyzlyga düşmegi kämil seresaplylygyny görkezmek bilen birlikde,dünýä baýlyklarynyň ynsanlary Allahyň ýolundan azaşdyryp biljekdigini olara öz mysalynda görkezmekçi bolandygy bilen hem baglanyşykly bolandyr diýen pikir kelläňe gelýär.

            Alymlaryň käbirleri bu ýerde Allahyň Resulynyň (s.a.w.) kyýamat gününde bu altynlaryň öz ýolunda päsgelçilik döretmegini islemeýändigini aýtmakçy bolandygyny belleýärler. Wesýet we zekat ýaly sadakalary unutmagyň nähili derejede howpludygy bu düşündirişdenaýdyň bolýar.