89 Mekgäniň çäginde gan dökmek, aw awlamak we ösümlikleri çapmak gadagandyr
عَنْ أَبِي شُرَيح رَضي الله عَنْهُ قالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ الله صلّى الله عليه وسلم الغَدَ مِنْ يوْمَ الْفَتْحِ يقُولُ قَوْلاً سَمِعَتْهُ أُذُنَاي وَوَعَاهُ قَلْبِي وَأُبْصَرَتْهُ عَينَاي حِينَ تَكَلَّمَ بِهِ: حَمِدَ الله تَعَالَى وَأثْنَى عَلَيهِ ثُمَّ قال: ( إنَّ مَكَّةَ حَرَّمَهَا اللّهُ وَلَم تُحَرِّمْهَا النَّاسُ ، فَلاَ يحِلُّ لاِمْرِيءٍ يؤْمِنُ بالله وَالْيوْمِ الآخِرِ أَنْ يسْفِكَ بَهَا دماً ، وَلاَ يعْضِدَ بِهَا شَجَرَةً ، فَإنْ أَحَدٌ تَرَخَّصَ لِقِتَالِ رَسُولِ الله صلى الله عليه وسلم فَيهَا فَقُولُوا: إنَّ الله تَعَالَى قَدْ أَذِنَ لِرَسُولِهِ وَلَمْ يأْذَنْ لَكُمْ ، وَإنَّمَا أَذِنَ لِي فِيها سَاعَةً مَنْ نَهَارِ ، ثُمَّ عادَتْ حُرْمَتُهَا الْيوْمَ كَحُرْمَتِهَا بِالأَمْس ، وَلْيبَلِّغْ الشَّاهِدُ الْغَائِبَ).
Ebu Şüreýh Huzaýy (r.a.) şeýle diýipdir: «Mekgäniň boýun egdirilen gününiň ertesi1 Allahyň Resulyndan (s.a.w.) bir söz eşitdim. Ony aýdanda gulaklarym eşitdi, kalbym belledi, sözläni-de gözlerim gördi. Ol Allahü tagala hamdu-sena aýdanyndan soňra: «Mekgäni ozaldan haram eden Allahü tagaladyr. Ony adamlar haram eden däldir. Şol sebäpli Allahü tagala we ahyrýet gününe iman getiren adam Mekgede gan hem döküp bilmez, bir agaja palta-da urup bilmez. Eger: «Allahyň Resuly (s.a.w.) bu ýerde söweş etdi» diýip, söweşmäge rugsat almakçy bolan biri tapylsa, oňa: «Allahü tagala diňe ýeke-täk Resulyna rugsat berendir. Size rugsat beren däldir» diýiň. Maňa-da diňe bir günüň bir sagadynyň dowamynda rugsat berdi. Şondan soňra şol günüň haramlygy öňki derejesine gaýdyp geldi. Bu aýdanlarymy bu ýerdäkiler bu ýerde ýoklara habar bersinler» diýdi».
Buharydaky hadys: «Amr ibn Sagyt ibn As Mekgä — Abdullah ibn Zübeýriň (r.a.) garşysyna goşun iberen döwründe, Ebu Şüreýh Huzaýy oňa ýüzlenip: «Eý, emir, Mekgäniň boýun egdirilen gününiň ertesi Allahyň Resulynyň (s.a.w.) aýak üstüne galyp, höküm eden bir sözüni saňa habar bermäge rugsat ber. Ol hutbany şu iki gulagym eşitdi...» diýip başlanyp (dowamy ýokardaky hadysdaky ýaly), onuň ahyrynda-da: «Ebu Şüreýhden Amryň näme diýenini soradylar. Ol Amryň jogap berip: «Ýa Eba Şüreýh, men senden has köp bilýärin. Mekge hiç bir günälini, elini gana bulan gaçakçyny, gaçyp gelen hiç bir ogryny halas etmez» diýendigini aýtdy» diýilýär2.
1Buharynyň bize belli bolan nusgalaryndan görnüşine görä, Pygamberimiz (s.a.w.) hutbany Mekgäniň boýun egdirilen güni däl-de, ertesi gün okan bolup çykýar.
2Bu ýerde ady tutulan Amr ibn Sagyt ibn As ümeýýe tiresindendir. Ol şol welaýaty dolandyran emeldarlaryň biri bolup, Ýezidiň, Merwanyň we Abdylmäligiň zamanlarynda Abdullah ibn Zübeýr (r.a.) hezretlerine garşy goşun ugradypdyr we iň soňunda haliflyga dalaş edip, Abdylmälik bilen söweşipdir hem-de boýun egýändigi barada ýaraşyk baglaşanyndan soň, Abdylmälik tarapyndan haýynlyk bilen öldürilipdir. Mukaddes Mekgä garşy goşun ugradylmagy hakynda Ebu Şüreýhiň (r.a.) nesihatynyň tersine alymsyrap beren jogaby-da iliň gözüne çöp atmakdyr. Ibn Zübeýr hezretleri yslam dinine giren şäherleriň Şamdan beýlekileriniň ilatlary bilen birek-birege wepaly bolmak barada äht edişipdir. Ol sahaba bolany üçin we haliflyga-da olardan has mynasyp bolany üçin, Amryň ony ahlaksyz, ganhor we ogry atlandyryp, hormata eýe bolmaga dalaş etmegi nadanlykdan başga zat däldir.