57 Pygamberligi, namaz, oraza we zekat hakynda özüne berlen soraglara Allahyň Resulynyň (s.a.w.) jogaby
عن أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ رضي الله عنه قال: بَيْنَمَا نَحْنُ جُلُوسٌ مَعَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي الْمَسْجِدِ ، دَخَلَ رَجُلٌ عَلَى جَمَلٍ ، فَأَنَاخَهُ فِي الْمَسْجِدِ ثُمَّ عَقَلَهُ ، ثُمَّ قَالَ لَهُمْ : أَيُّكُمْ مُحَمَّدٌ ؟ وَالنَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مُتَّكِئٌ بَيْنَ ظَهْرَانَيْهِمْ ، فَقُلْنَا: هَذَا الرَّجُلُ الابْيَضُ الْمُتَّكِئُ ، فَقَالَ لَهُ الرَّجُلُ: ابْنَ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ؟ فَقَالَ لَهُ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: ( قَدْ أَجَبْتُكَ) فَقَالَ الرَّجُلُ لِلنَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: إِنِّي سَائِلُكَ فَمُشَدِّدٌ عَلَيْكَ فِي الْمَسْأَلَةِ ، فَلا تَجِدْ عَلَيَّ فِي نَفْسِكَ. فَقَالَ: ( سَلْ عَمَّا بَدَا لَكَ). فَقَالَ: أَسْأَلُكَ بِرَبِّكَ وَرَبِّ مَنْ قَبْلَكَ ، آللَّهُ أَرْسَلَكَ إِلَى النَّاسِ كُلِّهِمْ ؟ فَقَالَ: ( اللَّهُمَّ نَعَمْ). قَالَ: أَنْشُدُكَ بِاللَّهِ ، آللَّهُ أَمَرَكَ أَنْ نُصلى الصَّلَوَاتِ الْخَمْسَ فِي الْيَوْمِ وَاللَّيْلَةِ ؟ قَالَ: (اللَّهُمَّ نَعَمْ ). قَالَ: أَنْشُدُكَ بِاللَّهِ ، آللَّهُ أَمَرَكَ أَنْ نَصُومَ هَذَا الشَّهْرَ مِنْ السَّنَةِ؟ قَالَ: (اللَّهُمَّ نَعَمْ ). قَالَ أَنْشُدُكَ بِاللَّهِ ، آللَّهُ أَمَرَكَ أَنْ تَأْخُذَ هَذِهِ الصَّدَقَةَ مِنْ أَغْنِيَائِنَا فَتَقْسِمَهَا عَلَى فُقَرَائِنَا ، فَقَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: ( اللَّهُمَّ نَعَمْ ) . فَقَالَ الرَّجُلُ : آمَنْتُ بِمَا جِئْتَ بِهِ ، وَأَنَا رَسُولُ مَنْ وَرَائِي مِنْ قَوْمِي ، وَأَنَا ضِمَامُ بْنُ ثَعْلَبَةَ ، أَخُو بَنِي سَعْدِ بْنِ بَكْر.
Enes ibn Mälik (r.a.) şeýle diýipdir: «Bir gezek Allahyň Resuly (s.a.w.) bilen oturan wagtymyz bir adam düýä münüp gelip, düýesini metjidiň gapysynda çökerdi-de, baglap goýdy.Soňra hem: «Muhammet haýsyňyz bolarsyňyz?» diýip sorady. Allahyň Resuly (s.a.w.) sahabalaryň arasynda tirsekläp otyrdy. Biz: «Ine, şu tirsekläp oturan akýagyz adam şoldur» diýdik. Ol adam: «Eý, Abdylmuttalybyň ogly!» diýip, Pygamberimize (s.a.w.) ýüzlendi.Allahyň Resuly (s.a.w.): «Seni diňleýärin» diýdi. Ol: «Men senden käbir zatlary sorajak bolýaryn, emma berjek soraglarym örän agyrdyr. Menden gaty görme» diýdi. Allahyň Resuly (s.a.w.) aýtdy: «Kelläňe näme gelse, soraber». Ol adam: «Seniň we senden öňküleriň Rebbiniň hormaty üçin aýt: Allahü tagala seni tutuş halka ýolladymy?» diýip sorady. Pygamberimiz (s.a.w.): «Hawa» diýdi. Ol adam ýene: «Allahü tagalanyň hormaty üçin aýt: bir gije-gündizde bäş wagt namaz okamagy saňa Allahü tagala emr etdimi?» diýip sorady. Pygamber (s.a.w.): «Hawa» diýdi. Ol adam ýene: «Allahü tagalanyň hormaty üçin aýt: ýylyň belli bir aýynda oraza tutmagy saňa Allahü tagala emr etdimi?» diýip sorady. Pygamber (s.a.w.): «Hawa» diýdi. Ol adam ýene: «Allahü tagalanyň hormaty üçin aýt: bermeli edilen şu sadakany baýlarymyzdan alyp, garyplarymyza paýlamagy saňa Allahü tagala emr etdimi?» diýip sorady. Allahyň Resuly (s.a.w.) bu soraga-da: «Hawa» diýeninden soň, ol adam: «Sen näme getiren bolsaň, men şoňa iman etdim. Men yzymda galan kowumlaryma-da ilçi bolaryn. Maňa Sagt ibn Bekr tiresinden bolan Dymam ibn Saglaba diýýärler» diýdi»
1Sagt ibn Bekriň neberesi Pygamberleriň serweriniň (oňa iň kämil salamlar bolsun!) ýakyn daýylary bolmak bilen, hormata mynasyp bolan taýpadyr. Muhammet alaýhyssalamyň süýt emdiren enekesi Halyýma binti Ebu Zugaýp Abdullah Sagdyýýa şolardandyr. Sagt neberesi, Muhammet alaýhyssalamyň ömür ýoluny beýan eden Ibn Yshagyň ýazmagyna görä, hijretiň dokuzynjy ýylynda, Hunaýn söweşinden soňra iman getiripdir.
Dymamyň: «Iman getirdim» diýmegi onuň öň iman getirendigini habar berdigimi ýa-da şol pursatda iman getirdigimi? Buharynyň çaklaýşy ýaly, onuň bu sözleri öň iman getirendigini habar berdigi bolsa, onda ol Sagt neberesine Muhammet alaýhyssalam tarapyndan iberilen çakylygy gowşurmak we tälim bermek üçin iberilen adamyň ýardamy bilen imana gelen bolup çykýar. Dymam hem şerigat kanunlaryny habarçydan däl-de, agzyndan dür saçýan Pygamberiň hut özünden eşitmek üçin tiresi tarapyndan iberilen bolup çykýar hem-de bu ýerde öň iman getirendigini habar berýär. Eger beýleki hadysçylaryň çaklaýşy ýaly, şol pursatda iman getiren bolsa, onda sowallaryna jogap alanyndan soň, Muhammet alaýhyssalamyň huzurynda iman getirip, ony ilçi edip iberen taýpa-da şondan soňra iman getiren bolup çykýar. Ibn Yshagyň Ibn Apbasa (Allahü tagala ikisinden hem razy bolsun!) salgylanyp beýan eden rowaýaty-da şuny tassyklaýar. Bu hadysyň iň soňunda, özberen soraglaryna jogap alanyndan soňra Dymamyň: «Eşhedänlä ilähe illallah, eşhedän Muhammeden abduhü we rasuwlehü» diýendigi aýdylýar. Şeýle-de başga bir ýol bilen Enesden (r.a.) gelip ýeten we Müslim tarapyndan beýan edilen rowaýatda: «Seniň ýollan adamyň tassyklaýar, ýagny...» diýýän sözler bolup, bu sözler Dymamyň özüniň-de, kowmunyň-da Allahyň Resulynyň (s.a.w.) iberen ilçisine heniz ynanman, nämäniň nämedigini anyklamak üçin onuň öz tiresi tarapyndan iberilendigini görkezýär. Her näme-de bolsa, Dymam ibn Saglabanyň özüni alyp barşyny, söhbetdeşine ýüzlenişini hem-de sowal berşiniň edepliligini göz öňünde tutup, Ibn Apbas hezretleri: «Ilçi bolup gelenleriň arasynda Dymam ibn Saglabadan gowusynyň bolandygyny eşitmedik» diýýär. Onuň bitiren hyzmaty tutuş kowumynyň iman getirmegine sebäp bolmagyndadyr.