278 Allahyň Resulynyň (s.a.w) metjidiniň başky görnüşi. Metjitleri bezemek babatda alymlaryň pikiri
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ رَضِي اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: إنَّ الْمَسْجِدَ كَانَ عَلي عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى الله عَلَيْهِ وسَلَّمَ مَبْنِيا بِاللَّبِنِ ، وَسَقْفُهُ بِالجَرِيدِ ، وَعُمُدُهُ خَشَبُ النَّخْلِ ، فَلَمْ يَزْدْ فِيهِ أَبُو بَكْرٍ رَضِي اللَّهُ عَنْهُ شَيئًا ، وَزَادَ فِيهِ عُمَرُ رَضِي اللَّهُ عَنْهُ ، وَبَنَاهُ عَلى بُنْيَانِهِ فِي عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى الله عَلَيْهِ وسَلَّمَ بِاللَّبِنِ والْجَرِيدِ ، وَأَعَادَ عُمُدَهُ خَشَباً ، ثُمَّ غَيَّرَهُ عُثمانَ رَضِي اللَّهُ عَنْهُ فَزَادَ فِيهِ زِيَادَةً كَثِيرَةً ، وَبَنَى جِدَارَهُ بِالْحِجَارَةِ الْمَنْقُوشَةِ وَالْقَصَّةِ ، وَجَعَلَ عُمُدَهُ مِنْ حِجَارَةٍ مَنْقُوشَةِ وسَقْفَهُ بِالسَّاجِ.
Abdullah ibn Omar (r.a.) şeýle diýipdir: «Metjit (Metjidi-Nebewi) Allahyň Resulynyň zamanynda çig kerpiçden bina edilip, üçegi hurma agajynyň şahalaryndan, sütünleri hem hurma agajynyň ýogyn böleklerindendi. Ebu Bekr (r.a.) öz döwründe ony üýtgetmän saklady. Omar (r.a.) ony ulaldyp, inini, boýuny giňeltmek üçin,Allahyň Resulynyň (s.a.w.) bagtyýar zamanynda edilişi ýaly, kerpiç we hurma şahalaryny ulandy1. Soňra Osman (r.a.) Metjidiň jaýyny üýtgedip gurup, ony has giňeltdi, diwarlaryny kerpiç bilen däl-de, nagyşly daşlardan we hek daşyndan bina etdi2. Onuň sütünlerini nagyşly daşlardan galdyryp, üçegini bolsa saj agajy3 bilen ýapdy».
1Müslimiň toplan bir rowaýatynda Ebu Sagyt Hudry (r.a.): «Ýagmyr ýagyp, üçekden geçdi. Üçek hurma şahalaryndan ybaratdy. Namaz okaldy. Allahyň Resulynyň (s.a.w.) suwuň içine, palçygyň içine sejde edendigini, hatda mübärek maňlaýyna palçygyň hem ýelmeşendigini gördüm» diýip habar berýär. Bu hadys Buharyda-da bar.
2Buharyda rowaýat edilmegine görä, Omar (r.a.) metjidiň binasyny giňeltmäge başlan gurluşykça: «Sen diňe adamlary ýagmyrdan goramaga üns ber. Häzir bol, ony ally, saryly bezegler bilen bezäp, halky gozgalaňa salaýma» diýipdir. Omar (r.a.) bu ýerde: «Gozgalaňa salaýma» diýmek bilen namaz okaýanyň namaz wagtynda metjidiň bezegine ünsi bölünmesin» diýmek isläpdir. Ibn Majedäki Omar (r.a.) bilen baglanyşdyrylýan bir hadysda: «Şu wagta çenli, edýän amaly bozulmak derejesine gelýänçä metjitlerini bezemedik bir kowumam bolmandy» diýlipdir. «Süneni Ebu Dawut» kitabynda Ibn Apbasyň (r.a.) adyndan gürrüň berlişine görä,Allahyň Resuly (s.a.w.): «Men metjitleri beýik edip salyp, bezemek üçin ýollanmadym. Ýöne siz hökman metjitleriňizi ýehudylaryň we hristianlaryň edişi ýaly edip bezejeksiňiz» diýipdir. Bu ýerde bezemek diýip, gyzyl çaýmak göz öňünde tutulýan bolsa gerek. Bu hadysyň ikinji bir görnüşi Buharyda-da beýan edilipdir. Şonuň ýaly-da, ol Ibn Hüzeýmäniň «Sahyh» atly kitabynda hem ýerleşdirilipdir. Buharynyň kitabynda Enesiň (r.a.) adyndan beýan edilýän hadysy-şerifde: «Şeýle bir zaman geljekdir: şonda adamlar metjitler bilen öwünerler-de, olara örän az bararlar» diýlipdir.
3Bu Hindistanda gögerýän abanoza meňzeş gaty bir agajyň ady bolup, oňa hindi çynary we hindi arçasy hem diýilýär.