38 Kyblanyň üýtgedilmegi
عَنْ الْبَرَاءِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ : أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ أَوَّلَ مَا قَدِمَ الْمَدِينَةَ نَزَلَ عَلَى أَجْدَادِهِ - أَوْ قَالَ أَخْوَالِهِ - مِنْ الأنْصَارِ ، وَأَنَّهُ صَلَّى قِبَلَ بَيْتِ الْمَقْدِسِ سِتَّةَ عَشَرَ شَهْرًا ، أَوْ سَبْعَةَ عَشَرَ شَهْرًا ، وَكَانَ يُعْجِبُهُ أَنْ تَكُونَ قِبْلَتُهُ قِبَلَ الْبَيْتِ ، وَأَنَّهُ صَلَّى أَوَّلَ صَلاةٍ صَلاهَا صَلاةَ الْعَصْرِ ، وَصَلَّى مَعَهُ قَوْمٌ ، فَخَرَجَ رَجُلٌ مِمَّنْ صَلَّى مَعَهُ ، فَمَرَّ عَلَى أَهْلِ مَسْجِدٍ وَهُمْ رَاكِعُونَ ، فَقَالَ : أَشْهَدُ بِاللَّهِ لَقَدْ صَلَّيْتُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قِبَلَ مَكَّةَ ، فَدَارُوا كَمَا هُمْ قِبَلَ الْبَيْتِ ، وَكَانَتْ الْيَهُودُ قَدْ أَعْجَبَهُمْ إِذْ كَانَ يُصلى قِبَلَ بَيْتِ الْمَقْدِسِ ، وَأَهْلُ الْكِتَابِ فَلَمَّا وَلَّى وَجْهَهُ قِبَلَ الْبَيْتِ ، أَنْكَرُوا ذَلِكَ.
Bera ibn Azyp (r.a.) şeýle diýipdir: «Allahyň Resuly (s.a.w.) Medinä ilkinji gezek mübärek gadamlaryny basanda, ensardan bolan ata-babalarynyň (ýa-da başga bir gürrüňe görä, daýylarynyň) ýurduna myhman boldy1 we on alty, on ýedi aýlap Beýtil-Mukaddese bakyp namaz okady. Ýöne kyblasynyň Beýtil-Harama tarap bolmagyny arzuw ederdi. Onuň Käbä bakyp okan ilkinji namazy ikindi namazy bolupdy. Bir topar adam hem onuň bilen birlikde namaz okady.Soňra onuň bilen bile namaz okanlardan biri2 namazdan çykdy. Ol metjitleriň birinde3 namaz okap duranlaryň ýanyna ugrady we baryp: «Allahyň Resuly (s.a.w.) bilen birlikde Mekgä bakyp namaz okandygyma Allahü tagalanyň öňünde şaýatlyk edýärin» diýeninden soň, şol ýerdäkiler namazlaryny bozmazdan, duran ýerlerinde Käbä tarap öwrüldiler. Allahyň Resuly (s.a.w.) Beýtil-Mukaddese garap namaz okan döwründe ýehudylar hem-de beýleki ähli-kitap ondan hoş bolardylar. Onuň Käbä tarap ýüzüni öwürmegini bolsa halamadylar».
Bera ibn Azyp (r.a.) şu hadysynyň dowamynda şeýle diýýär: «Kyblanyň üýtgemeginden ozal başky kybla bakyp namaz okap wepat bolan, ýogalan adamlar hem bardy. Bular barada nähili höküm çykarjagymyzy bilmedik. Şol döwürde Allahü tagala Hezretleri: وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُضِيعَ إِيمَانَكُمْ= «We mä känellahü li-ýüzyýga iýmäneküm»(golaý manysy: «Allahü tagala siziň imanyňyzy asla zaýa etjek däldir». «Bakara» süresiniň 143-nji aýatyndan) aýaty-kerimesini inderdi».
1Ensar ýurdy aslynda hezreti Pygamberimiziň (s.a.w.) ata-babalarynyňýurdudyr. Sebäbi Pygamberimiziň (s.a.w.) enesi, ýagny,Abdylmuttalyp ibn Haşymyň ejesi hazrejilerden bolup, ol Beni Adyý ibn Neçjaryň kowumyndan bolan Amryň gyzy Selmädir. Şonuň üçin hem Medinäniň Allahyň Resulynyň (s.a.w.) enesiniň ýurdudygyny nazara alyp, onuň öz ata-babalarynyň ýurduna myhman bolandygy aýdylsa, dogry bolar.
2Bu adamyň Apbat ibn Bişrdigi, bir maglumata görä bolsa, Apbat ibn Nehikdigi aýdylýar.
3Bu Beni Haryýsa metjididi. Kastalanynyň ýazmagyna görä, häzir oňa «Mesjidül-Kyblateýn» diýilýär. 258-nji hadysda gürrüňi ediljek «Mesjidi-Kubada» namaz okaýanlara bu ýagdaýy habar beren başga bir adamdyr.